Hiperdoncja to jedna z często występujących nieprawidłowości rozwoju zębów. Zaburzenie powstaje wskutek nadczynności listewek zębowych bądź chorób uwarunkowanych genetycznie. Nadliczbowość zębów w uzębieniu mlecznym zwiększa prawdopodobieństwo wystąpienia zębów dodatkowych w uzębieniu stałym. Czym jest hiperdoncja? Jakie są przyczyny za dużej liczby zębów?
Hiperdoncja – co to takiego?
Hiperdoncja to inaczej zwiększona liczba zębów w jamie ustnej. W przypadku uzębienia mlecznego ich liczba będzie przekraczać 20, w przypadku stałego natomiast 32. Nadliczbowość zębów częściej występuje u mężczyzn niż u kobiet (2:1), w odróżnieniu od hipodoncji (wrodzonego braku jednego lub kilku zębów w uzębieniu mlecznym i stałym), która zazwyczaj dotyczy kobiet.
Dodatkowy ząb u dziecka pojawia się rzadko. Częstość występowania zaburzenia wynosi 0,3–1,8%. Nadliczbowość zębów w uzębieniu stałym to powszechniejszy problem. Występowanie hiperdoncji szacuje się na około 2–3,1%.
W 76–86% przypadków zęby nadliczbowe występują pojedynczo, w 12–23% jako para, natomiast poniżej 1% ich liczba jest większa.
Hiperdoncja – rodzaje schorzenia
Hipodoncję można podzielić na trzy grupy, takie jak:
- hiperdoncja prawdziwa lub rzeczywista – stwierdza się więcej zawiązków zębowych dla uzębienia mlecznego lub stałego niż powinno występować,
- hiperdoncja rzekoma lub pozorna – ząb mleczny znajduje się jeszcze w jamie ustnej, kiedy wyrzyna się ząb stały,
- tzw. trzecie ząbkowanie – po usunięciu zębów stałych dochodzi do wyrzynania się zębów wcześniej zatrzymanych.
Dodatkowe zęby – lokalizacja w jamie ustnej
Zęby nadliczbowe częściej zlokalizowane są w szczęce niż w żuchwie, w szczególności w przednim odcinku. Zazwyczaj umiejscowione są w okolicy zębów siecznych. Mamy wówczas do czynienia z zębem pośrodkowym, który kształtem może przypominać siekacz lub ząb trzonowy. Mesiodens (ząb pośrodkowy) może powodować:
- opóźnienie, zatrzymanie lub zaburzenie kolejności wyrzynania zębów stałych,
- stłoczenie zębów,
- nadmierne zgrubienie wędzidełka górnej wargi (przerost),
- torbiele,
- przerwę między zębami,
- zanik korzenia zęba.
Ząb dodatkowy może być również zlokalizowany w obszarze zębów trzonowych (pomiędzy pierwszym a drugim bądź drugim a trzecim zębem trzonowym). Pojawia się wtedy tzw. ząb przytrzonowy. Rzadziej występują zęby zatrzonowe znajdujące się za trzecim zębem trzonowym.
Nadliczbowość zawiązków zębowych – przyczyny
Powstawanie dodatkowych zębów może być spowodowane nadmierną aktywnością listewek zębowych bądź ich odgałęzień podniebiennych. Hiperdoncja ma również podłoże genetyczne. Ponadto występowanie zębów nadliczbowych może być wynikiem różnego rodzaju wad zębowych, zaburzeń szczękowo-twarzowych i schorzeń. Stanowi jeden z objawów następujących chorób:
- dysplazja obojczykowo-czaszkowa,
- rozszczep wargi i podniebienia,
- zespół Hallermanna-Streiffa,
- zespół Ehlersa-Danlosa,
- zespół Downa,
- zespół Crouzona,
- zespół Gardnera i wiele innych.
Hiperdoncja- podsumowanie
Hiperdoncja to bardzo często występująca wada zębowa związana z pojawieniem się w jamie ustnej zębów nadliczbowych o niewłaściwej budowie bądź zębów dodatkowych zbudowanych w prawidłowy sposób. Ze względu na możliwość powodowania poważnych zaburzeń zgryzu, zęby nadliczbowe należy usunąć podczas wizyty w gabinecie stomatologicznym. Wskazaniem do ekstrakcji jest również opóźnione wyrzynanie sąsiednich zębów, próchnica, stany zapalne, szczękościsk, schorzenia przyzębia czy nerwobóle.